Sjààzzz

Voor wie nog nooit een Engels pratende Fransman in het wild is tegengekomen, volgt hier de beschrijving: beeld je al die Amerikaanse films en tv-series in waarin zogenaamd een vrolijke Fransman alle woorden met een enorm overdreven accent uitspreekt. Weet je wat, misschien is het nog beter als je nu één of andere cartoon in gedachten hebt. Geef dit accent een cijfer tussen 1 en 10, waarbij 1 het accent is van the Queen of England en waarbij je bij 10 meer het idee hebt dat een verdwaald marsmannetje tegen je aan staat te brabbelen. Doe dit cijfer keer een willekeurig getal, zolang het maar hoog is, en voilà: dat is het accent van een Engels pratende Fransman. Of, zoals een andere buitenlander tegen mij bekende: ‘ik dacht altijd dat het Franse accent in al die films sterk overdreven was, maar in werkelijkheid is het nog veel erger!’

Ergens zou ik hier misschien niet over moeten schrijven. Ik ben tenslotte in Frankrijk, dus waarom zouden al die Fransen Engels moeten praten? Dat hoeven ze ook helemaal niet, ze doen het alleen vaak wel, want hoewel hun Engels niveau meestal niet zo hoog is, ben ik al veel Fransen tegengekomen die het wel graag willen leren. Een klein probleem is, dat ík nou juist Frans moet leren. Gelukkig vergt het meestal niet zoveel wilskracht om door te blijven praten in het Frans terwijl mijn gesprekspartner over probeert te gaan in het Engels, want werkelijk, een groot gedeelte van de tijd versta ik er helemaal niets van. Eén Fransman die ik ben tegengekomen kon middenin een gesprek overgaan in het Engels, en het enige waaraan ik kon merken dat hij waarschijnlijk geen Frans meer sprak, was dat ik ineens geen woord meer kon begrijpen van zijn Frans.

Niet alleen in dagelijkse conversaties, ook tijdens de colleges heb ik soms te maken met een beetje een vreemde uitspraak van het Engels. Eén van mijn docenten steekt er met kop en schouders bovenuit, want hoewel zijn Engels eigenlijk best goed is, is zijn uitspraak soms wel apart. Zo vroeg ik me vijf minuten lang af wat ‘èènterlin cages’ waren, tot hij het gelukkig uiteindelijk op het bord schreef (interlinkages).

Hoewel de Franse taal het gebruik van Engelse woorden zo veel mogelijk lijkt te weren (een computer is niet een computer maar een ordinateur), ontkom je ook in het Frans soms niet aan enkele Engelse woorden. Ik heb geleerd dat het zaak is deze woorden zo Frans mogelijk uit te spreken, en dan nog wat Franser, omdat anders geen enkele Fransoos doorheeft waar je het over hebt. Ik verbaasde me erover, toen ik met iemand een gesprek had over muziekstijlen, dat hij het zojuist nog over rock & roll en blues had gehad, maar dat hij niet wist wat jazz was. Denkend dat ik het woord misschien wat te Engels had uitgesproken herhaalde ik het een aantal keer met een steeds Franser wordende uitspraak. Toen dat niets uithaalde probeerde ik het in een wanhopige poging te omschrijven, tot mijn gesprekspartner ineens uitriep in een moment van opheldering: ‘aah, bedoel je sjààzzz!?’ Èènderdade iek bèdoel, sjààzzz.




p.s. Voor iedereen die op linguïstisch gebied beter geschoold is dan ik: nee, ik kan inderdaad niet fonetisch schrijven